ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

          ပြည်မြို့၏ဒေသထွက် အစားအစာတစ်ခုဖြစ်သည့် တောလက်ဖက်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်မြို့ တစ်မြို့တည်းသာ ရရှိပါသည်။ အခြားမြို့ရွာများမှ မိတ်ဆွေများကို လက်ဆောင်ပေးရာတွင် မပါမဖြစ် ပါဝင်သောအစားအစာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ နိဗ္ဗိန္ဒလက်ဖက်(သို့)ပြည်လက်ဖက်(သို့) သီလှရှင် လက်ဖက်(သို့) တောလက်ဖက် အဆင်ပြေသလိုခေါ်ဝေါ်ကြ၍ ဒေသစာလက်ဖက်ကို သဘာဝအလျောက် ပေါက်‌ရောက်သည့် ဆေးဖက်ဝင် နရွဲရွက်၊ ကြက်တက်ရွက်ကို  တပေါင်း၊ တန်ခူးကာလမှာ ခူးဆွတ်ပြီး ရွက်နုလေးတွေကို ရေစင်အောင်ဆေး၊ ရေနွေးနှင့်ပြုတ်၊ ရေစင်အောင်သေချာ ပြန်ညှစ်၊ သေချာသန့်စင်ထားသည့်အင်ဖက်၊ ဘန့်ဘွေးဖက်၊ တောင်စဉ်ဖက်တို့နှင့်ထုပ်၊ ဝါးနှီးဖြင့် ချည်နှောင်ပြီး လက်ဖက်လိုစားလို့ကောင်းနူးညံ့သွားအောင် စဉ်အိုး၊ ဖျဉ်းအိုးတွေထဲမှာ မိုးရေ အပြည့်နှင့်စိမ်၊ အပေါ်မှအဖုံးကို လုံနေအောင်ပိတ်ပြီး တစ်နှစ်လုံးနှပ်ထားပြီး ရလာသော လက်ဖက် ဖြစ်ပါသည်။ စားသုံးပုံနည်းမှာ လက်ဖက်သားလေးကို ဆီ၊ ငံပြာရည်၊ အရသာမှုန့်လေးဖြင့် နယ်ထားပြီး ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်နီ၊ နှစ်ပြန်ကြော်၊ ကြက်သွန်ကြော်၊ ငရုတ်သီးစိမ်း၊ သံပုရာသီး၊ ပုစွန်ခြောက်တို့ထည့်၍ သုတ်စားလျှင် အရသာအလွန်ကောင်းပါသည်။ ပုံမှန်လက်ဖက်ထက် အများကြီး နူးညံ့ပါသည်။ တောလက်ဖက်ကို သုတ်၍စားသုံးခြင်းဖြင့် လေအောင့်၊ လေနာ မဖြစ် သည့်အပြင် လေရောဂါကိုသက်သာစေပါသည်။ အခြားရနိုင်သော ကျန်းမာရေး အကျိုးကျေးဇူးများမှာ  အဆီကျစေခြင်း၊ ဝမ်းမှန်စေခြင်း၊ သွေးတိုးကျစေခြင်း ၊ နှစ်ခြိုက်စွာအိပ်ပျော်စေခြင်း၊ လေကြေစေခြင်း တို့ပင်ဖြစ်ပါသည်။ တောလက်ဖက်အထုတ်လေးကို ရေစိမ်ထားပြီး ရေလဲလဲပေးပါက အနည်းဆုံး ၁၀လအထိ အထားခံပါသည်။ တောလက်ဖက်အထုတ်တစ်ထုတ်ဈေးနှုန်းမှာ ၅၀၀ ကျပ်သာဖြစ်၍ အသင့်စားသော လက်ဖက် ၁၅ကျပ်သားခန့် ပါဝင်သော ဗူးတစ်ဗူးကို ၃၀၀၀ကျပ် ဈေးဖြစ်၍ယခုအခါတွင် တောလက်ဖက်ရှားပါးနေပြီဖြစ်၍ မတ်လကုန်ပြီး ဧပြီလဆန်းကျော်တွင် တောလက်ဖက်အထုတ်သစ်များပေါ်၍ ဈေးနှုန်းသည်လည်း တစ်ထုတ်လျှင် အနည်းဆုံး ၃၀၀ကျပ် ဈေးဖြင့် ဈေးပြန်လည်ချိုသာလာမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

          ပြည်ချင်းပွဲရုံများသို့ ချင်းအိတ်များ အဝင်ပုံမှန်ရှိနေပါသည်။ ချင်းလှောင်လက်သမားများသာ အဝယ်ရှိနေသောကြောင့် ပွဲစားများ အရောင်းအဝယ်ရှိနေပါသည်။ ပွဲရုံတွင် နယ်အဝယ်မရှိကာ လက်လီသမားတို့လည်း အိတ်အဆွဲနည်းနေသောကြောင့် အရောင်းအဝယ်အေးနေကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ယခုအပတ်ချင်းဈေးများမှာ ပွဲရုံဈေး တစ်ပိဿာလျှင် ၁၈၀၀-၂၀၀၀ကျပ် ဈေးတို့ ဖြစ်ပြီး လက်လီဈေးမှာ ၂၅၀၀-၂၈၀၀ကျပ်ဈေးတို့ဖြင့် ရောင်းဝယ်လျက်ရှိပါသည်။ ယခင်အပတ်ထက် ချင်းတက်တစ်ပိဿာ ၂၀၀ကျပ် ဈေးကျလာကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ဓါးလှီးချင်းဖက် တစ်ပိဿာ လျှင် ၂၅၀၀ကျပ်ဈေးတို့ဖြင့် ရောင်းချလျက်ရှိနေပါကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

      ကြက်ဟင်းခါးသီးပင်သည် ပူနွေးသောရာသီဥတုကိုကြိုက်နှစ်သက်ပါသည်။ အေးသောဒေသများ၌ နွေရာသီတွင်စိုက်ပျိုးလျှင်ဖြစ်ထွန်းပါသည်။ ကြက်ဟင်းခါးသီးစိုက်ပျိုးရန်အတွက် မြေကိုစနစ်တကျပြုပြင် ထွန်ယက်ပေးရပါသည်။ ကြက်ဟင်းခါးသီးစိုက်ပျိုးရာတွင် ရောဂါပိုးကင်းစင်ပြီး ရင့်မှည့်သောအသီးမှ အစေ့များကို တိုက်ရိုက်စိုက်ပျိုးသောနည်းဖြင့် စိုက်ပျိုးပါသည်။ စိုက်ပျိုးရာတွင် စိုက်ပျိုးသောဘောင်(သို့) ကျင်းတူးကာ တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင်နှစ်ပေခွာပြီး မျိုးစေ့ တစ်ကျင်းလျှင် အစေ့ ၃စေ့ချပြီး စိုက်ပျိုးရပါသည်။ အပင်ကလေးများထွက်ပေါ်လာပြီး အညွှန့် လေးများစင်ပေါ်တွင် တွယ်တက်နိုင်ရန်အတွက် ဝါးခြမ်းများကို ထောင်ပေးရပါသည်။ အညွှန့်များ စင်ပေါ်ရောက်လာလျှင် လက်နှင့်ဆိတ်ပြီး ပေးထားလျှင် အပင်များပွား၍ဖြာထွက်လာပါသည်။ အောက်တိုဘာလနှင့်နိုဝင် ဘာလများတွင်စိုက်ပျိုးပြီး ဆောင်းရာသီတွင် အသီးများစတင် သီးလာ ပါသည်။ ကြက်ဟင်းခါး သီးပင် စတင်စိုက်ပျိုးပြီး အပင်အသက် ၂လခွဲ ၃လကြာလျှင် အသီးများ ဆွတ်ခူးနိုင်ပါသည်။ အသီးများဆွတ်ခူးရာတွင် အသီးများကို မရင့်မှည့်မှီ တစ်ရက်ခြား တစ်ကြိမ်ဆွတ်ခူးရပါသည်။ တစ်ဧကလျှင် ပျမ်းမျှ အထွက်နှုန်းမှာ အချိန် ၃၀ခန့် ထွက်ရှိပါသည်။ ကြက်ဟင်းခါးသီး အများအပြား စိုက်ပျိုးထွက်ရှိရာဒေသမှာ ပြည်မြို့နယ် ကမ်းနားလမ်း ၊ မုဌောရွာ တွင် စိုက်ပျိုးပြီး ဈေးကွက် အတွင်းရောင်းချရာတွင် ပြည်မြို့နယ်အတွင်းရှိ မြို့မ စည်ပင်သာယာ ဈေးများတွင် လက်လီ/ လက်ကား ရောင်းချပြီး ရခိုင်နှင့်ရန်ကုန်မြို့ကြီးများသို့ ကုန်စိမ်းပွဲစားများမှ တင်ပို့ရောင်းချ ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဈေးကွက်အတွင်း ကြက်ဟင်းခါး သီးတစ်လုံးလျှင် ၁၀၀ကျပ်၊ ၁၅၀ကျပ်နှုန်းဖြင့် ရောင်းချကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

           လူ့ယဥ်ကျေးမှု အစ အိုးလုပ်ခြင်းကဟု ဆိုနိုင်သည်။ လူတို့သည် မြေမီးဖုတ်အိုးများကို ပြုလုပ် ရင်း လူ့ယဥ်ကျေးမှု ကိုတည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ အစောဆုံး လူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းသည် မြေမီးဖုတ် အိုးများဖြစ်ပြီး ယင်းတို့ကို မျက်မှောက်ကာလ ၂၁ရာစုတိုင် မြေအိုးများကို နေရာအနှံ့အပြား၌ တွင် ကျယ်စွာ သုံးစွဲနေကြဆဲဖြစ်သည်။ မြေအိုးများကို ကျောက်ခေတ်ကာလကပင် စတင်သုံးစွဲ ခဲ့ကြသည်။ မီးကို တွေ့ရှိခြင်း၊ အိုးကိုအသုံးပြုခြင်း၊ အသားစိမ်း ငါးစိမ်းများကို မီးနှင့်ချက်ပြုတ်စား သောက်ခြင်း စသောကိစ္စများသည် ရှေးဦးလူသားတို့ မရှေးမနှောင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသောကိစ္စများ ဖြစ်သည်။ ရှေးဦးလူသားတို့သည် မြေစေးကို ပထမ ပုံစံအမျိုးမျိုးပြောင်းလဲ၍ရသော ပစ္စည်းအဖြစ် မြင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ မြေးစေးသည် ရေနှင့်ထိကပျော့သည်။ နေပူလျှင်မာသည်။ ရေနှင့်များများထိ လျှင် အရည်ပျော်တတ်သည်ကို သတိထားမိကြ၍ မာနေသော မြေကြီးခဲများနှင့် တိရစ္ဆာန်များ ပစ် ပေါက်ဖမ်းယူမှုများလည်း ပြုကောင်းပြုကြမည်ဖြစ်သည်။

        မြေစေး၏သဘောသဘာဝကို သိရှိမှုနှင့် မီးကို တွေ့ရှိမှုသည် အိုးပြုလုပ်သုံးစွဲရန် အလွန်ခိုင်မာ သော အခြေခံအကြောင်းတရားများဖြစ်သည်။ မြေစေးကို အိုးခွက်ပန်းကန်သဏ္ဌာန်ပြုလုပ်၍ အသုံး ပြုရာတွင် ကွဲလွယ်ခြင်း၊ ရေထည့်၍ မရခြင်းတို့ရှိရာမှ မြေကြီးကို ခွက်သဏ္ဌာန် အိုးသဏ္ဌာန်ပြုလုပ် ၍ မီးဖုတ်ပါက တာရှည်ခံခြင်း၊ ရေထည့်၍ရခြင်း၊ အသုံးဝင်ခြင်းတို့ကြောင့် လူတို့သည် အိုးကို စတင် တီထွှင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။ အ‌ရှေ့တောင်အာရှတွင် အိုးကို လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၁၅ဝဝဝ လောက် က စတင်သုံးစွဲခဲ့ကြသည်ဟု ပညာရှင်များကယူဆကြသည်။

          မြေအိုးသည် လူသားတို့အတွက် အမှန်တကယ် ယနေ့ထိအသုံးဝင်လျက်ရှိသည်။ ကမ္ဘာပေါ် တွင် ကြေးအိုး၊ သတ္တုအိုး၊ ရွှေအိုး၊ ဒန်အိုး၊ စတီးအိုးများ ပေါ်လျက်ရှိသည်တိုင် မြေမီးဖုတ်အိုးများ၊ စဥ့်အိုးများသည် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးဝင်လျက်ပင်ရှိသည်။ ယနေ့ထက်တိုင် လူတို့သည် မြေမီး ဖုတ်အိုးမျိုးစုံကို ဘာသာရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စ၊ နေ့စဉ်စားသုံးမှုကိစ္စတို့နှင့် ယုံကြည်မှုအခမ်းအနားများ တွင် မွေးသည်မှ သေသည်အထိ အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။

           ဗုဒ္ဓဘာသာမြန်မာလူမျိုးတို့၏ တန်ခူးလ မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့တွင် သောက်ရေအိုး အသစ်ဖြင့် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များအား ရေသပ္ပါယ်ခြင်း၊ သောက်ရေအိုးအသစ်များလဲလှယ်ခြင်း၊ အန္တရာယ်ကင်းပရိတ် ရွတ်ဖတ်သည့်နေရာတွင် ၂၄ပစ္စည်းပဌာန်းကို ရည်ရွယ်၍ အိုးများတွင် ပဌာန်း အကျဥ်းရေး၍ ၂၄လုံးလှူဒါန်းခြင်း၊ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်အမှီပြု ပွင့်တော်မူသည့် ဗောဓိညောင်ပင်အား ကဆုန်လပြည့်နေ့တွင် အိုးသစ်များဖြင့် ညောင်ရေသွန်းလောင်း ပူဇော်ခြင်းတို့ကို ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာလူမျိုးတို့က နှစ်စဥ်အမြဲ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

          မြန်မာ့ရိုးရာအိုးလုပ်ငန်းကို မိရိုးဖလာအိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်းအဖြစ်အစဉ်အဆက်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ဒေသအလိုက် နာမည်ကျော်ကြားသော အိုးလုပ်ငန်းများမှာ နဘက်အိုး (မြောင်မြို့နယ်)၊ တန့်ဆည်အိုး၊ မင်းကင်းအိုး၊ မြင်းဒေါင်းအိုး(ခင်ဦးမြို့နယ်)၊ ရှိန်းမကာအိုး (ဝက်လက်မြို့နယ်)၊ စစ်ကိုင်းအိုး တို့သည် ယခုအချိန်ထိ မိမိတို့၏ဒေသအလိုက် နှစ်စဉ်ဈေးကွက် ဝင်၍ ရောင်းချလျက်ရှိသော တစ်ပိုင်တစ်နိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (ကျေးရွာတစ်ရွာ၊ ထုတ်ကုန် တစ်မျိုး) ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းတို့အနက် စစ်ကိုင်းမြို့၏ အိုးလုပ်ငန်းကို တင်ပြလိုပါသည်။                                                                       

စစ်ကိုင်းမြို့ အိုးလုပ်ငန်း

         စစ်ကိုင်းမြို့၊ အိုးဘိုရပ်ကွက်၌  အိုးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူများသည် အိုးဘိုလမ်းနှင့် မန္တလေး-မုံရွာလမ်း တစ်ဖက်တစ်ချက်စီတွင် အိုးရောင်းဝယ်ရေးဆိုင်(၂၀)ကျော်ရှိပြီး ကလေးကစားစရာ အိုးဖုတ်၊ ဂျိုးရုပ်များမှ အစ သောက်ရေအိုး၊ ပန်းအိုး၊ ဟင်းချက်မြေအိုး အမျိုးမျိုးရောင်းချလျက်ရှိပါ သည်။ ပြာသိုလတွင် ပြုလုပ်သောအိုးများသည် အခြားလများတွင် ပြုလုပ်သောအိုးများထက် ပို၍အေးမြသောကြောင့် စစ်ကိုင်းပြာသိုအိုးသည် နံမည်ကျော်ကြားပါသည်။ စစ်ကိုင်းမြို့တွင်လက်ရှိ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်သည့် အိုး တစ်လုံးဈေးနှုန်းများမှာ သောက်ရေအိုး  ၁၅ဝဝိ/-မှ ၂ဝဝဝိ/-၊ ဂေါက်ပါ သောက်ရေအိုး ၅ဝဝဝိ/-၊ ၉ဝဝဝိ/-၊ ၁၂ဝဝဝိ/-၊  ဘုရားပန်းအိုးနှင့် သစ်ပင်စိုက်ပန်းအိုးသည် ၂ဝဝဝိ/-မှ၃ဝဝဝိ/-၊ ဟင်းချက်အိုး ၁၅ဝဝိ/-မှ ၁၇ဝဝိ/-၊ စသည့်ဈေးနှုန်းအသီးသီးဖြင့် လက်လီ/ လက်ကား ရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ စစ်ကိုင်းမြို့ကထွက်ရှိသော သောက်ရေအိုးများကို မန္တလေး၊ မုံရွာ၊ လားရှိုး၊ မြစ်ကြီးနား၊ မိုးညှင်း၊ မိုးကောင်း စသည့်မြို့များမှ ကုန်သည်များက လာရောက်ဝယ် ယူပြီး စစ်ကိုင်းပြာသိုအိုး နာမည်တံဆိပ်ဖြင့် ရောင်းဝယ်ပြုလုပ်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

           ဒေါင်ဒေါင်မြည်မှ အိုး၊ သုံးလွန်းတင်မှ ကြိုး၊ တောင်ကလာမှ မိုး ဟု မြန်မာ့ဆိုရိုးစကားရှိပါ သည်။ စစ်ကိုင်းမြို့မှထွက်သည့် အိုးများကတော့ ဒေါင်ဒေါင်မြည်ဆဲ၊ ဒေသအသီးသီးတို့တွင်ဈေးကွက် ဝင်ဆဲဖြစ်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)

         ပြည်ခရိုင်တွင် မိုးစပါးစိုက်ဧက ၂၂၆၄၉၆ ဧကစိုက်ပျိုးပြီး ရိတ်သိမ်းဧကမှာ ၂၂၆၄၉၆ ဧက ဖြစ်ပါသည်။ အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် ၇၆တင်းနှုန်းထွက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ပြည်မြို့နယ်ရှိ စပါးဈေးနှုန်းမှာ စပါးတင်း ၁၀၀လျှင် ၁၂၅၀၀၀၀ကျပ်ဖြစ်ပါသည်။ ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ၄၄၀၀၀ကျပ် ဖြစ်ပြီး ပေါက်ခေါင်းမြို့နယ်တွင် စပါးတင်း ၁၀၀ဈေးမှာလည်း ၁၂၅၀၀၀၀ကျပ် ဖြစ်၍ ဆန်တစ်အိတ် လျှင် ၄၄၀၀၀ကျပ်ဖြစ်ပါသည်။ ပန်းတောင်မြို့တွင် စပါးဈေးမှာ တင်း၁၀၀လျှင် ၁၂၅၀၀၀၀ကျပ်၊ ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ၄၄၀၀၀ကျပ်ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ရှိနေပါသည်။ ရွှေတောင်မြို့နယ်တွင် စပါးတင်း ၁၀၀လျှင် ၁၂၀၀၀၀၀ကျပ်၊ ဆန်ဈေးမှာ တစ်အိတ်လျှင် ၄၈၀၀၀ကျပ်ဖြစ်၍ ရွှေတောင် မြို့နယ်တွင် ထွက်ရှိသောစပါးနှင့်ဆန်မှာ အရည်အသွေးကောင်းသောကြောင့် ဈေးအနည်းငယ် မြင့်တက်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အရောင်းအဝယ်အနေဖြင့် အခြားဒေသများမှ လာရောက်ဝယ်ယူခြင်းရှိပြီး ဒေသတွင်းတွင်လည်း အရောင်းသွက်လျက်ရှိပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)