ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     မိုးသီးနှံရာသီ၌ စိုက်ပျိုးမှုမှ ပဲမျိုးစုံအထွက်ပမာဏ မြင့်မားနိုင်ခြေရှိမှု၊ ဩစတေးလျနိုင်ငံမှ တင်သွင်းသည့် ကုလားပဲများ ဝင်ရောက်လာမှုတို့နှင့်အတူ ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ၁ နှစ်ကျော် ကြာမြင့်မားသည့်အဆင့်၌ရှိနေခဲ့သော ပဲမျိုးစုံဈေးနှုန်းများကို ရှေ့လာမည့် လအနည်းငယ်အတွင်း လျှော့ချနိုင်ရန် အိန္ဒိယအစိုးရက ရည်မှန်းလျက်ရှိကြောင်း Financial Express သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

    ပွဲတော်ရာသီကာလ ဝယ်လိုအားမြင့်မားမှုကြောင့် ပဲမျိုးစုံ၏ လက်လီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့သော်လည်း လက်ကားဈေးနှုန်းများမှာမူ စတင်လျော့ကျလာသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ မုတ်သုံမိုး ရွာသွန်းမှုသည် ပုံမှန်အထက်၌ရှိခဲ့ရာ ဆောင်းရာသီ၌ စိုက်ပျိုးမည့် သီးနှံများအတွက် လုံလောက်သော မြေအစိုဓာတ် ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံ၏ ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသော ကုလားပဲစိုက်ပျိုးမှုမှာ လာမည့်ဆောင်းသီးနှံရာသီ၌ စိုက်ပျိုးမှုဧရိယာ တိုးတက်လာဖွယ်ရှိကြောင်း၊ ဩစတေးလျနိုင်ငံမှ ‌ဒေစီကုလားပဲများ တင်ဆောင်လာသည့် ကုန်သင်္ဘောတစ်စီးသည် မကြာမီတွင် အိန္ဒိယဆိပ်ကမ်းသို့ ရောက်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဩစတေးလျထံမှ ကုလားပဲ တင်သွင်းမှု အမြင့်မားဆုံး ကာလသည် ဒီဇင်ဘာလမှ ဇန်နဝါရီလအတွင်းဖြစ်ပြီး တန်ဇန်နီးယားနိုင်ငံထံမှ ပဲများကိုလည်း နိုဝင်ဘာလလယ်မှ ဒီဇင်ဘာလအထိ အများဆုံးတင်သွင်းမှုရှိကြောင်းဖြင့် အိန္ဒိယ စားသုံးသူရေးရာဌာနမှ အရာရှိတစ်ဦးက Financial Express သို့ ပြောဆိုခဲ့သည်။

      အာဖရိကမှ ဒေစီကုလားပဲများသည် အိန္ဒိယဈေးကွက်သို့ စတင်ဝင်ရောက်လျက်ရှိသည်ဟု ကုန်သည်များ အသိုင်းအဝိုင်းကလည်း ပြောကြားထားသည်။ ၂၀၂၃-၂၄ သီးနှံရာသီနှစ် (ဇူလိုင်-ဇွန်) အတွင်း ရာသီဥတု ဆိုးရွားမှုကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံး ပဲမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှာ ၇ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းလျက် တန်ချိန် ၂၄.၂၄ သန်းသာရှိခဲ့ပြီး ကုလားပဲစိုက်ပျိုးမှုသည်လည်း တန်ချိန် ၁၁.၀၃ သန်း ထွက်ရှိလျက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျခဲ့သည်။ သို့သော် ယခင်နှစ်၌ ကုလားပဲအထွက် လျော့ နည်းမှုမှာ ထိုထက်မက များပြားခဲ့သဖြင့် အစိုးရအနေဖြင့် ကုလားပဲနေရာ၌ အစားထိုးသုံးစွဲနိုင် သော စားတော်ပဲနှင့် ဒေစီကုလားပဲများကို အခွန်ကင်းလွတ်လျက် တင်သွင်းခွင့်ပြုခဲ့ရခြင်းဖြစ် သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောဆိုကြသည်။

     ပဲမျိုးစုံအနက် ကုလားပဲခွဲခြမ်းသည် လွန်ခဲ့သော စက်တင်ဘာလတွင် ၂၁.၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုရာခိုင်နှုန်း အများဆုံးဖြစ်ခဲ့ရာ ပြည်တွင်းကုလားပဲရောင်းလိုအားကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် လာမည့် ၂ လတာအတွင်း တန်ဇန်နီးယားနှင့် ဩစတေးလျတို့ထံမှ ဒေစီကုလားပဲ တန်ချိန် ၀.၂ သန်းနှင့် တန်ချိန် ၁ သန်းတို့ကို အသီးသီးတင်သွင်းရန် အစိုးရက ရည်ရွယ်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

    ထို့အပြင် ယခင်နှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ စတင်၍ စားတော်ပဲများ တင်သွင်းထားမှုမှာ တန်ချိန် ၂.၃ သန်းခန့်ရှိပြီး ပဲစင်းငုံ၊ မတ်ပဲနှင့် ပဲနီလေးတို့ကိုလည်း ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်သွင်းခွင့်ပြုထားသည်။ စားတော်ပဲကို ယခုနှစ် အောက်တိုဘာလကုန်အထိ သွင်းကုန်အခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး ဒေစီကုလားပဲတင်သွင်းမှုအပေါ် သွင်းကုန်အခွန်ကောက်ခံခြင်းကိုလည်း အိန္ဒိယအစိုးရက ဖယ်ရှားပေးခဲ့သည်။

    အစိုးရ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တစ်ရပ်တွင် လွန်ခဲ့သော ၃ လအတွင်း ပဲစင်းငုံ၊ မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်းနှင့် ပဲနီလေးတို့၏ လက်လီရောင်းဈေးများမှာ ကျဆင်းခြင်း သို့မဟုတ် တည်ငြိမ်နေခြင်း ရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ယခုနှစ် မိုးသီးနှံရာသီ၌ ပဲစင်းငုံ၊ မတ်ပဲနှင့် ပဲတီစိမ်း တို့၏ စိုက်ပျိုးမှု ဧရိယာစုစုပေါင်းသည် ဟက်တာ ၁၂.၈ သန်းရှိပြီး ယခင်နှစ်ကထက် ၇.၈ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုလျက်ရှိသည်။ ပဲစင်းငုံထွက်ရှိမှုမှာ ယခင်နှစ်ထက် မြင့်မားနိုင်သော်လည်း အဓိကစိုက်ပျိုးရာဒေသများတွင် မိုးရေချိန် ပိုမိုများပြားမှုကြောင့် မတ်ပဲထွက်ရှိမှုမှာ အရည်အသွေးအရ ကျဆင်းမှုရှိနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ခန့်မှန်းပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။

    အစိုးရ၏ ဝယ်ယူရေးအေဂျင်စီများဖြစ်ကြသော NAFED နှင့် NCCF သမဝါယမအသင်းချုပ် များသည် မိုးသီးနှံရာသီမှ ထွက်ရှိမည့် ပဲစင်းငုံ၊ မတ်ပဲနှင့် ပဲနီလေးတို့ကို အစိုးရက အနိမ့်ဆုံးထားရှိ အထောက်အပံ့ပြုဝယ်ယူပေးမည့် အခြေခံရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းဖြင့်ဝယ်ယူရန်  တောင်သူလယ်သမား ဦးရေ ၁.၇၅ သန်းကို မှတ်ပုံတင်စာရင်းသွင်းထားပြီးဖြစ်သည်။

      ဈေးနှုန်းများလျော့နည်းသက်သာလာမှုအရ ပဲမျိုးစုံ လက်လီဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှုမှာ ဩဂုတ် လ၌ ၁၁.၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာမှ စက်တင်ဘာလတွင် ၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ အဓိက ပဲမျိုးများ ဖြစ်သော ကုလားပဲ၊ ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲတို့ အထွက်လျော့နည်းမှုက ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လမှ စတင်၍  ပဲမျိုးစုံ လက်လီဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှုကို ကိန်းဂဏန်းနှစ်လုံး၏ အထက်၌ ရောက်ရှိနေစေခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

      လက်လီဈေးကွက်၌ဝင်ရောက်ထိန်းကျောင်းမှုအဖြစ် သက်သာသောဈေးနှုန်းဖြင့် ကုလားပဲ ရောင်းချမှု အစီအစဉ် (Bharat Chana Dal) ဒုတိယအဆင့်ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ အရန် သိုလှောင်ထားရှိမှုမှ ပဲတန်ချိန် ၀.၃ သန်းကို လက်လီအရောင်းဆိုင်များမှတစ်ဆင့် ကုလားပဲခွဲခြမ်း ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ရူပီး ၇၀ နှုန်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကုလားပဲလုံးပြည့် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၅၈ ရူပီးနှုန်းဖြင့်လည်းကောင်း အစိုးရက ရောင်းချပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ဝယ်လိုအားမြင့်တက်မှုကို ဖြည့် ဆည်းနိုင်ရန်အတွက် ပဲမျိုးစုံကို ယခင်နှစ်ထက် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းပိုမိုလျက် တန်ချိန် ၄.၇၃ သန်းအထိ တင်သွင်းခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် နှစ်စဉ် ပဲမျိုးစုံစားသုံးမှု၏ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ပြည်ပမှ တင်သွင်းခြင်းဖြင့် ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း Financial Express သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

Source: Financial Express, 4 Nov 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် ဆန်ဈေးနူန်းများကို တတ်နိုင်သမျှ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရန်နှင့် ဆန်ကို အရန်သိုလှောင်ထားနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အစိုးရသည် ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် ကောက်ခံ သည့် အခွန်ကို သုညရာခိုင်နှုန်းသို့  လျှော့ချခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

   ပေါင်းဆန်နှင့် ရနံ့မွှေးခြင်းမရှိသော ဆန်ဖြူများ တင်သွင်းခြင်းအား အကောက်ခွန်နှင့် စည်းကြပ်ခွန်များအားလုံးမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုကြောင်းနှင့် ချက်ချင်းလက်ငင်း အကျိုးသက်ရောက် စေမည်ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားအခွန်ကြီးကြပ်မှုဘုတ်အဖွဲ့ (NBR) က အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်နေ့ ၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အမိန့်ကြော်ငြာစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ထိုသို့ အခွန်သက်သာခွင့်ဖြင့် ဆန် တင်သွင်းရာတွင် တင်သွင်းမည့်အကြိမ်တိုင်းအတွက် စားနပ်ရိက္ခာဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ပေးအပ် ထားသော တွဲဖက်အတွင်းဝန် ရာထူးအဆင့်ရှိသည့် အရာရှိတစ်ဦးက လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် အတည်ပြုချက်ကို တင်သွင်းခြင်းမပြုမီ ကြိုတင်ရယူရမည် ဖြစ်ပါသည်။

    ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ဆန်တင်ပို့မှု တိုးမြင့်လာစေရန်၊ ရေကြီးရေလျှံမှုများကြောင့် ဆန် စပါး ထုတ်လုပ်မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်ရန်နှင့် ဈေးနှုန်းများ တည်ငြိမ် စေရန်အတွက် ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် စည်းကြပ်သည့်အခွန်များကို အပြည့်အဝရုပ်သိမ်းရန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် အကောက်ခွန် ကော်မရှင်က အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် အကြံပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

    NBR ဘုတ်အဖွဲ့သည် ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် စည်းကြပ်သည့် အခွန်များအနက် သွင်းကုန် အခွန်ကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့လည်းကောင်း၊ ကြီးကြပ်မှုအခွန်ကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့လည်းကောင်း၊ ကြိုတင်အခွန် ၅ ရာခိုင်နှုန်းကို သုညရာခိုင်နှုန်းသို့လည်းကောင်း အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် လျှော့ချပေးခဲ့သည်။

    သို့ရာတွင် ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် လွန်ခဲ့သော ၃ လအတွင်း  မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဆန် ၁ ကီလို ဂရမ်ပေါ်တွင် ၆ တာကာမှ ၁၀ တာကာအတွင်း မြင့်တက်မှုရှိကြောင်း၊ ဆန်ကြမ်းဈေးနှုန်းသည် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် တာကာငွေ ၅၅ - ၅၆ နှုန်း၊ အလယ်အလတ်တန်း ဆန် ၁ ကီလိုလျှင် တာကာ ၆၆ -၆၈ နှုန်းနှင့်  ဆန်ချောဈေးနှုန်းသည် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် တာကာ ၇၅ - ၈၈ နှုန်း အသီးသီးရှိကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးကော်ပိုရေးရှင်းနှင့် စားဖိုဆောင်ပစ္စည်း အရောင်းဆိုင်များ၏ အချက် အလက်များအရ သိရသည်။

    လက်ရှိ ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်နှစ်ကထက် ၈ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း ပိုမို နေကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးကော်ပိုရေးရှင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စာရင်းအင်းဗျူရိုက မကြာသေးမီကာလ၌ ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ်အတွက် ဆန်စပါးထွက်ရှိမှု အချက်အလက်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာတွင် ဆန်တန်ချိန် ၄၀.၃ သန်းဖြင့် အမြင့်မားဆုံး ထွက်ရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပြိုင်နက်တည်း မြင့်တက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

      ဇူလိုင်လမှ သြဂုတ်လအတွင်း ရေကြီးမှု ၂ ကြိမ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် သီးနှံစိုက်ခင်းများတွင် ဆန်တန်ချိန် ၀.၉ သန်းကျော် ပျက်စီးခဲ့ပြီး Noakhali နှင့် Cumilla ဒေသများ၌ ကျေးရွာများရှိ နေအိမ်များတွင် သိုလှောင်ထားသည့် ဆန်စပါးများလည်း ဆုံးရှုံးမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုများကို ကြုံတွေ့ရပြီးနောက် အစိုးရသည် ဆန်တင်သွင်းမှုအခွန်အား သုည ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

Source: The Financial Express, 2 Nov 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   သီးနှံရိတ်သိမ်းပြီးချိန်တွင် ရိုးပြတ်မီးရှို့မှုပြုလေ့ရှိသည့် စိုက်ခင်းများထံမှ ပြောင်းသီးနှံကို ဝယ်ယူမှု မပြုခြင်းဖြင့် PM2.5 အဆင့် ဖုန်မှုန့်များကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်း မည့် အစိုးရ၏အစီအစဉ်များ၌ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တိရစ္ဆာန်အစာနှင့် မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းနယ်ပယ်မှ လုပ်ငန်းရှင်များက သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

    ထိုင်းနိုင်ငံတွင်ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင်ဖြစ်စေ လယ်ယာမီးရှို့ပြီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ထားသည့် သီးနှံများကို ဝယ်ယူခြင်း ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် သင့်လျော်သည့် ဖြေရှင်းနည်းများအား ဆွေးနွေးရန်အတွက် ၀န်ကြီးချုပ်နှင့် တွေ့ဆုံရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ထိုင်း တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးအစားအစာ ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်သည့်အသင်း (TFMA) ၏ ဥက္ကဋ္ဌ Pornsilp Patcharintanakul က ၃၁-၁၀-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

   တိရစ္ဆာန်အစာအတွက် ပြောင်းအလုံအလောက်ရရှိရေး အစီအမံများအား အစိုးရဘက်မှ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်သည်နှင့်အမျှ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများမှ အသင်းအဖွဲ့များနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် အစိုးရနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

    ထိုင်းနိုင်ငံသည် နှစ်စဉ် ပြောင်းတန်ချိန် ၄ သန်းခန့် ပြတ်လပ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ကို Pornsilp က ထောက်ပြခဲ့ပြီး ဝေးလံသော ပင်ရင်းနိုင်ငံများမှ ပြောင်းသီးနှံများ တင်သွင်းနိုင်ရေး အတွက် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) မူဘောင်အရ တားမြစ်ချက်များကို ဖယ်ရှားပေးရန် အစိုးရထံသို့ တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါတားမြစ်ချက်များကို ဖယ်ရှားပေးနိုင်မည်ဆိုပါက ထိုင်း နိုင်ငံအတွက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ဖြစ်ပေါ်စေမည်မဟုတ်ကြောင်း သိရှိ ရသည်။

     မီးရှို့သည့်စိုက်ခင်းများမှ စိုက်ပျိုးထားသည့်ပြောင်းကို ဝယ်ယူခြင်းမပြုပါက ပြောင်းတန် ချိန် ၂ သန်းအထိ ပြတ်လပ်မှုကို ၎င်းတို့အနေဖြင့် ကြုံတွေ့ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းပမာဏအနက် တန်ချိန် ၀.၅ သန်းသည် ပြည်တွင်းရှိ စိုက်ပျိုးသူများထံမှဖြစ်ပြီး ကျန်တန်ချိန် ၁.၅ သန်းသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများရှိ စိုက်ပျိုးသူများထံမှဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် ဘဏ္ဍာငွေ ဘတ် ၂၀၀ ဘီလီယံကျော် ရရှိသည့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် ထိခိုက်မှုကို တားဆီးရန်အတွက် အစီအမံ များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်ကြောင်း Pornsilp က ပြောကြားခဲ့သည်။

    လေထုရွေ့လျားမှုမရှိပဲ ရပ်တန့်နေခြင်းကြောင့် အအေးပိုင်းရာသီကာလတွင် မြင့်တက် လေ့ရှိသည့် လေထုညစ်ညမ်းမှုပြဿနာကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့ အစည်းများသို့ ညွှန်ကြားထားပြီးဖြစ်သည်ဟု ထိုင်း၀န်ကြီးချုပ် Paetongtarn Shinawatra က ၃၁-၁၀-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

    စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြဿနာများကို ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်မှ အလေးပေး ပြော ကြားခဲ့ပြီး PM2.5 အဆင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် မီးရှို့သည့်စိုက်ခင်းများမှ စိုက်ပျိုး ထားသော ကောက်ပဲသီးနှံများအား ဝယ်ယူမှု တားမြစ်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန နှင့် ဆွေးနွေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ PM2.5 သည် အချင်း ၂.၅ မိုက်ခရိုမီတာ သို့မဟုတ် ၎င်းပမာဏ ထက် အရွယ်အစားသေးငယ်သော ဖုန်မှုန့်များကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်ပြီး အဆိုပါဖုန်မှုန့်များနှင့် အချိန်ကာလကြာရှည်စွာ ထိတွေ့မှုသည် အဆုတ်နှင့် နှလုံးပြဿနာများ အပါအဝင် နာတာရှည် ရောဂါများနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိနေကြောင်း သိရှိရသည်။

   PM2.5 ၏ အဓိက အရင်းအမြစ် ၃ ခုမှာ စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာစက်ရုံများ၊ ယာဉ်များမှ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်ခြင်းများနှင့် လဟာပြင်၌ မီးလောင်ကျွမ်းခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ တောမီး လောင်ခြင်းကဲ့သို့ သဘာဝအလျောက်ဖြစ်ပေါ်မှု သို့မဟုတ် သီးနှံရာသီအသစ်အတွက် စိုက်ပျိုးရာတွင် လယ်ကွင်းများကို ပြင်ဆင်ရာ၌ ငွေကုန်ကြေးကျသက်သာသောနည်းလမ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည့် သီးနှံရိတ်သိမ်းပြီး အကြွင်းအကျန်များကို မီးရှို့ခြင်းကဲ့သို့ လူသားများမှ ပြုလုပ်သည့် အချက်များကြောင့် လဟာပြင်၌ မီးလောင်ကျွမ်းမှု ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The Nation Thailand, 1 November, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဂျုံတင်သွင်းမှုသည် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၅၇% ကျဆင်းခဲ့ပြီး ပြောင်းဝယ်ယူမှုမှာ ၈၁% ကျဆင်းခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘောပေါ်ရှိ ဒုတိယမြောက် ဂျုံနှင့်ပြောင်းအများဆုံးတင်သွင်းသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက် နှစ်လဆက်တိုက် ရောင်းအားကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဌာနသည် ၂၀၂၄-၂၅ ခုနှစ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံမှ ဂျုံတန်ချိန် ၁၂သန်းနှင့် ပြောင်းတန်ချိန် ၁၉သန်းတင်သွင်းခဲ့ကြောင်း အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ကနေဒါနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးဂျုံဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး ကနေဒါနိုင်ငံမှ ကောက်ပဲသီးနှံတန်ချိန် ၃.၁ သန်းဝယ်ယူခဲ့ကြောင်း ကနေဒါသီးနှံကော်မရှင်၏ အချက်အလက်များအရသိရသည်။ ၂၀၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင်လည်း အများဆုံးဝယ်ယူတင်သွင်းသူဖြစ်ပြီး တန်ချိန် ၂.၉၇ သန်းတင်သွင်းခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ၂၀၂၄-၂၅ သီးနှံနှစ် ပထမနှစ်လတွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရောင်းချမှုသည် ယခင်နှစ်တန်ချိန် ၄၁၈၁၀၀ နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက တန်ချိန် ၁၅၅၇၀၀ သို့ သိသိသာသာကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ တရုတ်မှ ဂျုံဝယ်ယူမှုလျော့နည်းသွားခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း၊ တစ်နှစ်တာအတွင်း ကနေဒါနိုင်ငံမှ ဂျုံများအတွက် ဝယ်လိုအားများလာနိုင်ကြောင်း၊ တရုတ်သို့ မရောင်းရပါကလည်း အခြားဂျုံဝယ်မည့်ဈေးကွက်များပေါ်လာနိုင်ကြောင်း Grain Fox မှ ဈေးကွက်ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသူ Neil Townsend က ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှ တင်သွင်းမှုကျဆင်းမှုကို သေချာစွာမသိကြောင်း၊ ၎င်း၏ စီးပွားရေးရုန်းကန်နေရခြင်းကြောင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံမှ ကောက်ပဲသီးနှံများစွာရိတ်သိမ်းခြင်းကြောင့်လည်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ Townsend က ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။
Source : Producer
DOCA(ရန်ကုန်)

ကမ္ဘောဒီးယားတော်ဝင်အစိုးရ (RGC) နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံဆိုင်ရာဂျပန်သံရုံး (EOJ) တို့သည် ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာကဏ္ဍများတွင် လူစွမ်းအင်အရင်းအမြစ်များဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာဆိုင်ရာ နှီးနှောဖလှယ်ခြင်းဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို ကမ္ဘောဒီးယားဒစ်းဂျစ်တယ်နည်းပညာအကယ်ဒမီ (CADT) ၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအခမ်းအနားသို့ MPTC မှတာဝန်ရှိသူများ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံဆိုင်ရာဂျပန်သံရုံး (EOJ) ၊ ဂျပန်ပြည်တွင်းရေးရာနှင့်ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (MIC)၊ Japan International Cooperation Agency (JICA) မှ ပညာရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ အရေးပါသောခေါင်းဆောင်များ၊ စုစုပေါင်း (၁၅၀) ဦးတက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ Vandeth Chea သည် ကမ္ဘောဒီးယားတွင်သာမက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ စက်မှုလုပ်ငန်းများနှင့် လူ့အဖွဲ့ အစည်းများကို ပြန်လည်ပုံဖော်ပေးသည့် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် အရေးကြီးကြောင်း အကျဉ်းချုံးပြောကြားခဲ့သည်။ MPTC ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုအရ JICA ၏ ဝန်ကြီးဌာနနှစ်ခုလုံးမှ ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးဗျူဟာများ၊ Open RAN နည်းပညာနှင့် နိုင်ငံတော်၏ဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍတွင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအပါအဝင် အဓိကအကြောင်းအရာများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် အလုပ်အကိုင်ဖန်တီးမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ သာတူညီမျှမှု၊ ထိရောက်မှုနှင့် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုတို့ကို မြှင့်တင်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်၏ ရေရှည်မျှော်မှန်းချက်အတွက် ခိုင်မာသောအခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ကြောင်း Vandeth Chea က အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။
Source: Khmer Times
DOCA(ရန်ကုန်)