ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

              ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးသာယာဝတီခရိုင် အတွင်းမြို့နယ်များဖြစ်သော သယာဝတီမြို့နယ်၊ လက်ပံတန်းမြို့နယ်၊မင်းလှမြို့နယ်၊မိုးညိုမြို့နယ်၊အုတ်ဖိုမြို့နယ်၊ကြို့ပင်ကောက်မြို့နယ်များတွင်ပဲမျိုးစုံသီးနှံများနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလကုန်အထိသာယာဝတီခရိုင်မြေစာရင်း

ဦးစီးဌာနစာရင်းများအရစိုက်ပျိုးထားရှိမှု၊ရိတ်သိမ်းပြီးစီးမှုအခြေအနေများမှာ မိုးသီးနှံအဖြစ်စိုက်ပျိုး  ထားရှိသောမတ်ပဲစိုက်ဧက(၈၀၄၈) ဧကစိုက်ပျိုး/ရိတ်သိမ်းထားရှိပြီး တစ်ဧကအထွက်နှုန်း ၂၄.၂၀ တင်းနှုန်းထွက်ရှိခဲ့သဖြင့် အထွက်တင်းပေါင်း(၁၉၄၇၆၂) တင်းထွက်ရှိ  ကြောင်းသိရှိရပြီး၊ ဆောင်းမတ်ပဲစိုက်ဧက(၄၇၄၁၁၇) ဧကနှင့် မိုးမတ်ပဲစိုက်ဧက စုစုပေါင်း(၄၈၂၁၆၅)ဧကတို့စိုက်ပျိုး ပြီးစီးကြောင်း သိရှိရပါသည်။ မိုးပဲတီစိမ်းစိုက်ဧက(၃၇၃၈) ဧကရိတ်သိမ်းပြီးစီး ခဲ့ပြီး တစ်ဧက အထွက်နှုန်း (၁၉.၃၈) တင်းထွက်ရှိသဖြင့် အထွက်တင်းစုစုပေါင်း  (၇၂၄၄၂) တင်းထွက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဆောင်းပဲတီစိမ်းစိုက်ပျိုး ပြီးဧက(၅၁၂၀၉) ဧကစိုက်ပျိုးထားရှိပြီး မိုး၊ဆောင်းပဲတီစိမ်း စိုက်ပျိုးပြီးစီးမှု ပေါင်း(၅၄၉၄၇)ဧကစိုက်ပျိုးပြီးစီးကြောင်း သိရှိရပါသည်။ မိုးပဲပုတ်စိုက်ဧက (၁၆၁၆၅)ဧကစိုက်ပျိုးပြီးရိတ်သိမ်းပြီးစီးမှုဧက (၁၅၄၂၄)ဧကရိတ်သိမ်းပြီး တစ်ဧကအထွက်နှုန်း (၂၁.၆၀) တင်းထွက်ရှိသဖြင့် အထွက်တင်းပေါင်း  (၃၃၃၁၇၈) တင်းထွက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ စုစုပေါင်မိုး၊ဆောင်းစိုက်ပျိုးပြီးစီး  မှု(၄၆၃၃၆  )ဧကထွက်ရှိကြောင်းသိရှိသည်။ မိုးသီးနှံများဖြစ်သော    ပဲစဉ်းငုံ(၁၄၈)ဧကစိုက်ပျိုးထားကြောင်းသိရှိ ရသည်။

           ဆောင်းသီးနှံကုလားပဲစိုက်ဧက (၈၈၇၉)၊ပဲလွမ်း (၃၂၇၅)၊ပဲယင်း(၈၃၅၇)၊ပဲဖြူလေး(၁၃၅၆)၊ ပဲကြီး(၂၉၂၄)၊စားတော်ပဲ(၂၄၀)၊ပဲနောက်(၆၄)၊အခြားပဲ(၂၁၃၀)ဧကတို့စိုက်ပျိုးထားရှိပြီး မိုးပဲစိုက် ဧကစုစုပေါင်း(၂၈၀၉၉)၊ဆောင်းပဲစုစုပေါင်း(၅၈၇၁၉၉)၊ဧကများစိုက်ပျိုးထားရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ မိုးသီးနှံ့အစေ့ထုတ်ပြောင်းစိုက်ဧက (၂၂၀၅)ဧကစိုက်ပျိုးပြီးရိတ်သိမ်းဧက(၁၀၅၁)ဧက၊အထွက်နှုန်း (၈၉.၀၆)တင်းနှုန်းထွက်ရှိသဖြင့် အထွက်တင်းပေါင်း(၉၃၆၀၂)တင်းထွက်ရှိပါသည်။အစေ့ထုတ် ပြောင်းဆောင်းစိုက်ဧက(၁၆၉၆၈)ဧကစိုက်ပျိုးထားရှိပြီး အစေ့ထုတ်ပြောင်းမိုးဆောင်းစိုက်ဧက စုစုပေါင်း(၁၉၁၇၃)ဧက စိုက်ပျိုးထားပါသည်။

            ဆီထွက်သီးနှံဖြစ်သော မိုးမြေပဲစိုက်ဧက (၁၁၄၂၉)ဧက စိုက်ပျိုးပြီးရိတ်သိမ်းဧက(၉၄၆၆) ဧက၊အထွက်နှုန်း(၇၀.၈၉)တင်းထွက်ရှိသဖြင့် အထွက်တင်းပေါင်း(၆၇၁၀၈၈) တင်းထွက်ရှိကြောင်း သိရှိ၇သည်။ဆောင်းမြေပဲစိုက်ဧက(၃၀၆၉၄) စိုက်ပျိုးပြီးစုစုပေါင်း မိုးဆောင်းမြေပဲစိုက်ဧကပေါင်း (၄၂၁၂၃)ဧကစိုက်ပျိုးထားရှိကောင်း သိရှိရသည်။နှမ်းစိုက်ပျိုးမှုအနေဖြင့်မိုးနှမ်းစိုက်ဧက(၅၂၇၁၁) ဧကစိုက်ပျိုးပြီး (၂၃၄၇၈)ဧကရိတ်သိမ်းထားရှိရာအထွက်နှုန်းတင်း(၁၆.၈၀)တင်းထွက်ရှိသဖြင့် အထွက်တင်းပေါင်း(၃၉၄၅၂၇)တင်းထွက်ရှိပါသည်။ဆောင်းနှမ်းစိုက်ဧက (၁၉၂၄၅)ဧကစိုက်ပျိုးထား ရှိပါသည်။မိုး၊ဆောင်းနှမ်းစိုက်ပျိုးပြီးစီးမှုဧကပေါင်း(၇၁၉၅၆)ဧကတို့စိုက်ပျိုးထားရှိကြောင်း သာယာ ဝတီခရိုင်မြေစာရင်းဦးစီးဌာန စားရင်းများအရသိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

            နတ်တလင်းခရိုင်သည် စပါး၊ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း စသည့်သီးနှံများကို စိုက်ပျိုးသည့်အပြင် စားဖို ဆောင်သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သော ခရမ်းချဉ်သီးနှံကိုလည်း စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးလာကြပါသည်။ ခရမ်းချဉ် သီးကို မိုးများသောအရပ်ဒေသများတွင် စိုက်ပျိုးသောအခါ နေအလင်းရောင်နည်းခြင်း၊ ရောဂါပိုးမွှား များကျရောက်မှုများခြင်း၊ ပေါင်းမြတ်ထူ၍ ရေဝပ်ခြင်းစသောအချက်များကြောင့် အသီးအောင်မြင်မှု နည်းပါးတတ်ပါသည်။ ခရမ်းချဉ်မျိုးစေ့များစတင်ပျိုးထောင်သောအခါ ဘောင်ပေါ်တွင်အစေ့ကို အတန်းလိုက်ဖြစ်စေ၊ ကြဲပတ်၍ဖြစ်စေ ပျိုးထောင်တတ်သောကြောင့် ပြောင်း‌ရွှေ့စိုက်ပျိုးရန် နှုတ်ယူသောအခါ ပျိုးပင်၏အမြစ်များပြတ်ထွက်သည်အထိ ဒဏ်ရာမှတဆင့် ဘက်တီးရီးယား ပင်ညိုးရောဂါ၊ အမြစ်ပုပ်မှိုရောဂါများ ဝင်ရောက်တတ်ပါသည်။ ထိုရောဂါများမဖြစ်ပွားရအောင် အိတ်(သို့မဟုတ်)ပျိုးဗန်းများဖြင့် ပျိုးထောင်ရပါမည်။ ပျိုးထောင်ထားသော ပျိုးပင်များကို (၂၀)ရက် သားလောက်တွင် ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ ခရမ်းချဉ်သီးကိုအများအားဖြင့် မြေပြင်တွင် စိုက်ပျိုးကြသောကြောင့် မိုးများသောအခါ အမြစ်များပုပ်ပြီးသေတတ်ပါသည်။ မြေယာပြုပြင် ရာတွင်လည်း ရေသွင်းရေထုတ်လွယ်ကူပြီး မြေဆီမြေဩဇာကောင်းမွန်သော မြေမျိုးကိုရွေးချယ်ရပါ မည်။ ထယ်ရေးနက်နက် ထွန်ရေးညက်အောင်ဆောင်ရွက်ရမည်။ ထွန်ရေးညက်လျှင် ကြမ်းရိုက်ပြီး (၃)လက်မကြောင်းများဆွဲ၍ ဘောင်များပြုလုပ်ပါ။ ရေသွင်းရေထုတ်လွယ်ရန် ဘောင်များကို ၂၀ လက်မလျှင် ရေကာတာတုံးတစ်တုံးဖြတ်ပေးပါ။ ဘောင်နှင့်ပျိုးထောင်ပါက (၃)ပေဘောင်များ ပြုလုပ်ပြီး ပျိုးဘောင်တွင် နွားချေးဆွေး၊ မြေဆွေး၊ စက်ဖွဲပြာနှင့် အခြားလိုအပ်သော မြေဩဇာများ ထည့်သွင်း၍ ဘောင်များကိုညီညာအောင်ပြုလုပ်ပေးရပါမည်။ ဘောင်ပေါ်တွင်စိုက်ကြောင်းများဆွဲ၍ မျိုးစေ့များကိုညီညာစွာချပေးရမည်။ ခရမ်းချဉ်သီးအတွက် အသီးတင်ချိန်မှ ရင့်မှည့်ချိန်အထိ သင့်တော်မည့်အဆင့်တွင် ခူးဆွတ်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ ခရမ်းချဉ်သီးအစိမ်းရောင်မှ အစိမ်းဖျော့ ထိုမှ တဆင့်အဖြူရောင်များလာချိန်တွင် ခူးဆွတ်ပါက အဝေးစျေးကွက်သို့တင်ပို့သောအခါ လမ်းခရီးတွင် အပျက်အစီးဆုံးရှုံးမှုနည်းမည်ဖြစ်သည်။  ရာသီအလိုက်သီးနှံများကို စိုက်ပျိုးသည့်အပြင် ခရမ်းချဉ် သီးကို ရာသီအရွေးစိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရာတွင် ပျိုးထောင်စိုက်ပျိုးကြပြီး စိုက်ပျိုးပြီး (၂) လခွဲ အချိန်တွင် ခရမ်းချဉ်သီးများ စတင်ခူးဆွတ်နိုင်ပါသည်။ (၁) ဧက ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် (၅၀၀၀၀၀-၆၀၀၀၀၀) ကျပ်ခန့်ကုန်ကျကြောင်း၊ အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် စနစ်တကျစိုက်ပျိုးလျှင် (၅၀၀၀-၈၀၀၀) အထိထွက်ရှိကြောင်း ခရမ်းချဉ်သီးစတင်ပေါ်ချိန်တွင် ဈေးကောင်းရရှိပြီး ခရမ်းချဉ်သီး လှိုင်လှိုင်ပေါ် ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းကျဆင်းသွားကြောင်းသိရှိရပါသည်။ ခရမ်းချဉ်သီး (၁) ပိဿာလျှင် (၂၀၀၀) ကျပ် အထိရောင်းဝယ်လျက်ရှိကြသည်။ အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် တစ်ဧကလျှင် ကျပ်(၃)သိန်း ခန့်ရရှိ နိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ရောင်းဝယ်မှုအနေဖြင့် နတ်တလင်းမြို့အနီးရှိကျေးရွာများနှင့် ရန်ကုန်ကုန်စည်ဒိုင်များသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း ခရမ်းချဉ်သီးစိုက်တောင်သူတစ်ဦးထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

            မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ငါန်းဇွန်မြို့နယ်သည် ပဲစဉ်းငုံလျာထားဧက( ၃၀၃၀၀ ) စိုက်ဧက    (၃၃၃၈၈ )ဧကရှိကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနစာရင်းအရ သိရှိရသည်။ ငါန်းဇွန်မြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျေးရွာများဖြစ်သော သရက္ကန်အုပ်စု၊ တမာပင်ကြီးအုပ်စု၊ စီထိန်းအုပ်စု၊ ငါန်းလွှန့်အုပ်စု၊ တောင်လယ်တောအုပ်စုနှင့် ဂျိုအုပ်စုတို့တွင် အဓိကစိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ မှစ၍ ပဲစဉ်းငုံများစတင်ရိတ်သိမ်းနေပြီဖြစ်ပြီး မန္တလေးမြို့သို့ တင်ပို့ရောင်းချကြောင်း သိရှိရသည်။ ယခုဇန္နဝါလ ဒုတိယပတ်တွင်တစ်တင်းလျှင် (၉၂၀၀၀) ကျပ်ဖြင့်ရောင်းချရကြောင်း သရက္ကန်အုပ်စုမှ တောင်သူဦးသိန်းလှိုင်၏ပြောပြချက်အရ သိရှိရသည်။ ယခင်နှစ် ကာလတူ ပေါ်ချိန်တွင် တစ်တင်း လျှင် (၁၂၀၀၀၀)ကျပ် ရောင်းချရပါကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ‌ဈေးအဖွင့်နည်းသော်လည်း နောက်ပိုင်းကာလများတွင် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာနိုင်သည်ကို သုံးသပ်မိပါကြောင်း ပဲစဉ်းငုံစိုက်တောင်သူများ ထံမှ သိရှိရသည်။ ဒေသအနေဖြင့် ပဲစဉ်းငုံသီးနှံသည် မြေပဲ၊ နှမ်း တို့စိုက်ပျိုးချိန်တွင် သီးညှပ် စိုက်ပျိုးသောသီးနှံဖြစ်သည့်အတွက် စိုက်ပျိုးစရိတ်အနေဖြင့်(၃၀၀၀၀၀) ကျပ် ဝန်းကျင်ခန့်သာ ကုန်ကျမှုရှိခဲ့ပြီး  အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် တစ်ဧက (၇) တင်းခန့် ထွက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ လက်ရှိပေါက်ဈေးအရ တောင်သူအကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် တစ်ဧကလျှင် (၃၀၀၀၀၀) ကျပ်ခန့် ရရှိနိုင်ကြောင်း သိရှိရသည်။ ယခင်နှစ်များက ကျောက်ဆည်မြို့၊ မန္တလေးမြို့များသို့ ရောင်းချသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် မန္တလေးမြို့သို့သာရောင်းချကြောင်းနှင့် ဈေးကောင်းရရှိလာနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါကြောင်းသရက္ကန်အုပ်စု အောင်ချမ်းသာကျေးရွာမှ ပဲစဉ်းငုံစိုက်တောင်သူများထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

           ကျောက်ဆည်ခရိုင်၊ စဉ့်ကိုင်မြို့နယ်သည် စပါးကိုအဓိကထားစိုက်ပျိုးကြပြီး ကျေးလက်နေတောင်သူများသည် ရာသီအလိုက် သီးနှံမျိုးစုံကိုလည်း စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ဆောင်းသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ် သောဖူးစားပြောင်းသီးနှံကိုလည်း မိသားစုအပိုဝင်ငွေရရှိရေးအတွက် တနိုင်တပိုင်စိုက်ပျိုးကြရာမှ ယခုအချိန်တွင် စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးလာကြပြီး စဉ့်ကိုင်မြို့နယ်တွင် ဖူးစားပြောင်း(ဆောင်း) စိုက်ဧက အနေဖြင့်(၅၂၄)ဧကစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း ခရိုင်ကြေးတိုင်နှင့်မြေစာရင်းဦးစီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရှိရပါသည်။ ဖူးစားပြောင်း(ဆောင်း)ကို ယာမြေနှင့်ဥယျာဉ်ခြံမြေများတွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးပြီး စိုက်ပျိုးသောမျိုးများမှာ ထိုင်ဝမ်သကြားပြောင်းမျိုးများကိုသာ အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပါသည်။ (၁)ဧက ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် မျိုး၊ သွင်းအားစုနှင့် လုပ်သားခအပါအဝင် စုစုပေါင်း(၅၀၀၀၀၀)ကျပ်ဝန်းကျင် ခန့်ကုန်ကျကြောင်း၊ အထွက်နှုန်းအနေဖြင့်(၅၀၀၀-၆၀၀၀)ဖူးခန့် ထွက်ရှိပါသည်။ ထိုင်ဝမ်သကြားပြောင်းဖူးမှာ ‌လူကြိုက်များသောကြောင့် စျေးကွက်တွင်အရောင်းသွက်ပြီး စျေးကောင်းရလျက်ရှိကြောင်း၊ ပြောင်းဖူးစျေးနှုန်းအနေဖြင့် တစ်ဖူးလျှင်  ယခုလက်ရှိ  လက်ကားစျေး(ဂျွန်) (၄၀၀၀)ကျပ်  နှင့် လက်လီစျေးနှုန်းမှာ အဖူးကြီးတစ်ဖူးလျှင်     (၅၀၀) ကျပ်၊ အသေးတစ်ဖူးလျှင် (၄၀၀)ကျပ်နှုန်းဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း၊ စျေးကွက်အနေဖြင့် မန္တ‌လေးကုန်စိမ်းပွဲရုံများသို့ သွားရောက်ရောင်းချကြပြီး အချို့ပွဲစားများမှလည်း ကျေးရွာစိုက်ခင်းအထိ လာရောက်ဝယ်ယူလျက်ရှိကြောင်း၊ တောင်သူများမှလည်း ရန်ကုန်၊ မန္တလေးလမ်းဘေးတွင်လည်း ရောင်းချကြကြောင်းသိရှိရပါသည် ။ အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် အထွက်နှုန်းနှင့် စျေးနှုန်းအပေါ်မူတည်ပြီး (၁၃-၁၅)သိန်း ဝန်းကျင်ခန့် မြတ်ကြောင်း၊ ဖူးစားပြောင်းစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် ကျွဲ၊ နွားစာများဖူလုံသည့်အပြင် ပြောင်းဖူးရိုးပင်များကိုလည်း ပြန်လည်ရောင်းချရပြီး ကာလတိုသီးနှံဖြစ်သည့်အတွက် တွက်ချေကိုက်သည့် သီးနှံဖြစ်သောကြောင့် ဖူးစားပြောင်းသီးနှံ ကိုပိုမိုတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးသင့်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည် ။

DOCA(မန္တလေး)

           မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်သည် အညာဒေသဖြစ်သည့်အတွက် အညာဒေသထွက်အစားအစာများ ထွက်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။ ဆောင်းရာသီနှင့်နွေအကူးတွင် တမာရွက်များ ဖြိုင်ဖြိုင်ပေါ်လေ့ရှိပါသည်။ ယခု ဇန်နဝါရီလတွင် တမာရွက်နုများ စတင်ထွက်ပေါ်လျက်ရှိပါ သည်။ အညာဒေသတွင် တမာပင်များကို စနစ်တကျ စိုက်ပျိုးထားကြပါသည်။ နွေရာသီတွင်လဲ တမာရိပ်ကအေးမြသလို တမာပန်းရနံ့လေးက သင်းသင်းလေးမွှေးသောကြောင့် ရင်ထဲအေးစေပါသည်။ တမာရွက်နုများကို ခူး၍နနွင်းမှုန့် အနည်းငယ်ထည့်၍ ရေနွေးနှင့်ဖျောရကြောင်း၊ ဖျောပြီးသားတမာရွက်နုနုလေးများကို အခါးလျော့စေရန် မကျည်းသီးမှည့်/ အစိမ်းများဖြင့် ရေအေးအေးထဲတွင် စိမ်ထားရကြောင်း၊ တမာရွက်ပြုတ်များကို အခက်(၃)ခက် ၊ (၅)ခက်ပါ အစီးလေးများလဲ ရောင်းချသလို အလေးချိန်ဖြင့်လည်း (၁၀)ကျပ်သားမှ (၁)ပိဿာအထိလည်း ရောင်းချပေးကြပါသည်။ ပေါ်ဦးပေါ်စတွင် တမာရွက်ပြုတ်(၁၀)ကျပ်သားကို (၂၀၀၀)ကျပ်ဖြင့် ရောင်းဝယ်လျက်ရှိပြီး (၁)ပိဿာဈေးကို (၂၀၀၀၀)ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချပေးကြောင်း ပေါ်ဦးပေါ်စမို့ စားသုံးသူများက ဈေးနှုန်းမြင့်သော်လည်း အဝယ်လိုက်ကြောင်း၊ လှိုင်လှိုင်ပေါ်ချိန်တွင်တော့ ဈေးနှုန်းများကျဆင်းကြောင်း လှိုင်လှိုင်ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် အဝေးရောက်နှင့် တမာရွက်နုများ မထွက်သောဒေသများသို့ ဘူးများဖြင့်ထည့်သွင်း၍ အိမ်အရောက် ရောင်းချပေးလျက်ရှိကြောင်း တစ်နှစ်မှတစ်ခါသာ ထွက်ပေါ်သောတမာရွက်နုများကို စားသုံးပေးသင့်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)